W gospodarce cyrkularnej nie istnieje słowo odpad – wszystkie surowce są cenne. Jak recykling kształtuje naszą przyszłość?

Recykling plastiku i gumy staje się koniecznością. Aby uzmysłowić rozmiar problemu, roczna ilość plastiku wyrzucanego na całym świecie wystarczyłaby, by przykryć całą Szwajcarię na wysokość 3 metrów a odpady z opon samochodowych mogłyby stworzyć most do Księżyca. Gospodarka cyrkularna, będąca alternatywą dla modelu ‘weź, wytwórz, wyrzuć’, zamyka cykl życia produktów, ograniczając odpady i emisję CO2 przy jednoczesnym wykorzystaniu surowców wtórnych. To podejście staje się nieodzowną strategią firm w dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Takie podejście ma na celu zmniejszenie ilości odpadów oraz minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko, przy jednoczesnym wykorzystaniu surowców wtórnych i redukcji emisji CO2. W tym kontekście rośnie znaczenie innowacyjnych rozwiązań, które pozwalają w praktyce zrealizować te ambitne cele.

Kluczowym celem jest stworzenie systemu, który pozwala na jak najdłuższe użytkowanie produktów i materiałów, minimalizując jednocześnie generowanie odpadów. To podejście różni się od tradycyjnego modelu linearnych procesów produkcji, w którym surowce wykorzystywane są do stworzenia produktów, które z czasem stają się odpadami. W ramach gospodarki cyrkularnej, zamiast końcowego etapu wyrzucania, odpadów można użyć ponownie jako surowce do wytwarzania nowych produktów, tworząc zamknięty cykl, który zmniejsza zapotrzebowanie na zasoby naturalne i pomaga w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych.

Skala problemu związana z odpadami plastikowymi jest zatrważająca. Co roku na świecie produkuje się około 380 milionów ton plastiku, a przewiduje się, że do 2060 roku ta liczba może wzrosnąć trzykrotnie, jeśli nie zostaną podjęte skuteczne działania w zakresie recyklingu i zmniejszenia produkcji. Mimo rosnącego nacisku na recykling, tylko 9% odpadów plastikowych na całym świecie trafia do ponownego przetworzenia, podczas gdy reszta ląduje na wysypiskach lub jest nieodpowiednio zarządzana, co przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska. To niewyobrażalne ilości, które musimy przetwarzać i ponownie wykorzystywać – komentuje Katarzyna Pokwicka-Croucher, prezeska i założycielka Ecopolplastu, firmy która opracowała i wprowadziła na rynek cyrkularne TPE, wykonane w 100% z materiałów pochodzących z recyklingu.

W ostatnich latach wprowadzono szereg przepisów, które wyraźnie zmieniają sposób, w jaki firmy muszą podchodzić do kwestii recyklingu i zarządzania materiałami. W Unii Europejskiej, w ramach Zielonego Ładu, jednym z kluczowych celów jest osiągnięcie neutralności węglowej do 2050 roku. W związku z tym, wprowadzane są coraz bardziej rygorystyczne regulacje dotyczące gospodarki odpadami, które zmuszają przedsiębiorstwa do dostosowywania się do wymagań cyrkularności. Obowiązki dotyczące odzyskiwania surowców z odpadów, jak również normy regulacyjne w zakresie produkcji opakowań wielokrotnego użytku, stają się coraz bardziej wymuszone przez przepisy prawne. Firmy, które nie będą w stanie dostosować swoich procesów do nowych regulacji, mogą stanąć w obliczu kar finansowych lub utraty konkurencyjności na rynku.

Przykładem jest Dyrektywa 2018/851 w sprawie odpadów, która nakłada na państwa członkowskie UE obowiązek zwiększenia recyklingu odpadów do 65% do 2035 roku. Wiele krajów, w tym Polska, wdraża również przepisy mające na celu ograniczenie plastiku jednorazowego użytku, zachęcając firmy do wprowadzania alternatywnych, bardziej ekologicznych rozwiązań, takich jak materiały wielokrotnego użytku.

Firmy, które przyjmują modele cyrkularne, mogą liczyć na różnorodne wsparcie, w tym preferencje podatkowe, dotacje czy ułatwienia w zakresie regulacji, co z kolei staje się bodźcem do szybszego wprowadzania innowacyjnych rozwiązań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Z drugiej strony, ignorowanie tych trendów może skutkować nie tylko problemami z przestrzeganiem przepisów, ale także utratą zaufania konsumentów, którzy coraz bardziej oczekują, że firmy będą odpowiedzialnie zarządzać swoimi zasobami.

Wdrożenie materiału opartego na recyklatach może być łatwiejsze, niż się początkowo wydaje. Wielu naszych klientów jest zaskoczonych, że wystarczy zmienić surowiec w produkcji, bez konieczności dużych zmian w cyklu produkcyjnym. Dodatkowo, Ecoplastomer może być wykorzystywany nawet pięciokrotnie bez utraty pierwotnych właściwości. Oznacza to, że produkt może mieć dłuższą żywotność, co przekłada się na mniejsze zużycie surowców i obniżenie kosztów produkcji w długim okresie. Dzięki takim właściwościom, przedsiębiorstwa mogą zwiększyć swoją efektywność i jednocześnie przyczynić się do bardziej zrównoważonego zarządzania zasobami – dodaje Katarzyna Pokwicka-Croucher.

W 2024 roku Unia Europejska i Polska intensyfikują działania na rzecz zamkniętego obiegu, a jednym z kluczowych elementów tych zmian są przepisy dotyczące recyklingu oraz redukcji odpadów plastikowych. Regulacje te, takie jak Dyrektywa SUP (Single-Use Plastics), wdrażają zakaz wprowadzania na rynek niektórych produktów jednorazowego użytku z plastiku, m.in. sztućców, talerzy czy słomek. Od 2024 roku przedsiębiorcy muszą zapewnić, że napoje w plastikowych pojemnikach będą miały zakrętki trwale przymocowane do butelek, co ma na celu zmniejszenie ilości odpadów. Polska również wprowadza przepisy, które mają na celu wsparcie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje na konieczność zmniejszenia negatywnego wpływu tworzyw sztucznych na środowisko, a jednym z elementów strategii jest zachęcanie do wykorzystywania opakowań wielokrotnego użytku​.

Przyszłość biznesu jest nierozerwalnie związana z gospodarką cyrkularną. Przedsiębiorstwa, które wdrażają modele zamkniętego obiegu, stają się pionierami nowoczesnego, ekologicznego podejścia, jednocześnie wzmacniając swoją konkurencyjność i odpowiadając na społeczne oraz regulacyjne oczekiwania. Równocześnie podejmowane działania na szczeblu krajowym i unijnym tworzą środowisko sprzyjające innowacjom, co otwiera przed firmami nowe możliwości, nie tylko w zakresie zgodności z przepisami, lecz także budowania trwałych relacji z coraz bardziej świadomymi konsumentami. Inwestycje w recykling i zrównoważoną produkcję nie tylko przyczyniają się do ochrony zasobów, ale mogą stać się jednym z fundamentów długofalowego rozwoju i przewagi na zmieniającym się rynku.

***

Ecopolplast – twórca technologii Ecoplastomer®, nowatorskiego tworzywa sztucznego, które powstaje w 100% z materiałów pochodzących z recyklingu. Produkt ten, wytwarzany zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, pozwala na znaczną redukcję emisji CO₂ (nawet o 65%) oraz zmniejszenie zależności od surowców kopalnych, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości i funkcjonalności – materiał może być wykorzystany co najmniej 5 razy bez utraty pierwotnych właściwości. Firma koncentruje się na tworzeniu rozwiązań, które wspierają transformację przemysłową ku zrównoważonej produkcji, oferując ekologiczne alternatywy dla tradycyjnych materiałów stosowanych w przemyśle tworzyw sztucznych.