Ponowne uruchomienie Wielkiego Zderzacza Hadronów
Po ponad dwóch latach modernizacji Wielki Zderzacz Hadronów wraca do pracy. Rozbudowa ma znacznie zwiększyć moc urządzenia CERNu.
Wielki Zderzacz Hadronów – LHC (Large Hadron Collider) został uruchomiony ponownie w niedzielę o godzinie 10.41, po raz pierwszy od roku 2012, w którym w którym zaczęła się jego rozbudowa. Na razie naukowcy uruchomili wielki zderzacz tylko w trybie testowym, jednak już niedługo są zaplanowane pierwsze eksperymenty z kolizją cząsteczek. Wszystko to opiera się o plan przyspieszenia LHC, tak aby ostatecznie energia zderzenia wynosiła 14 TeV (czyli teraelektronowoltów, jednostka która opisuje energię, używa się jej też w kontekście masy cząsteczek, co wynika z relacji pomiędzy masą, a energią), przy czym już w tym roku ma działać z przyspieszeniem wynoszącym 6,5 TeV czyli 13 TeV przy kolizji cząstek. Wielki Zderzacz Hadronów jest zbudowany w tunelu o kształcie okręgu o długości 27 km i średnicy 9 km, w którym zderzają się na dwa strumienie cząstek, energia kolizji jest równa energii przyspieszeń w obu z nich. W chwili obecnej rekord przyspieszenia w LHC wynosi 7 TeV, co daje po 3,5 TeV na wiązkę. W 2012 roku, niebawem po ogłoszeniu wyników odkrycia bozonu Higgsa, LHC został zamknięty, aby przeprowadzić modernizację mającą umożliwić uzyskanie zupełnie nowych przyspieszeń, a za tym eksplorację dotychczas niemożliwych obszarów dla badań w Wielkim Zderzaczu Hadronów. Opiera się to o specyfikę badanych cząstek i ilość energii jaką można je przyspieszyć, uzyskując nowe rodzaje cząsteczek np. takich, które powstawały tuż powstaniu wszechświata (po tzw. wielkim wybuchu). Po ponownym otwarciu LHC, CERN pragnie zakończyć badania nad tzw. standardowym modelem, czyli obecną teorią zachowania i interakcji wszystkich cząstek znanych człowiekowi w fizyce i przejść do badań między innymi nad antymaterią i czarną materią.
Wielki Zderzacz Hadronów to największa na świecie konstrukcja służąca do przyspieszania i kolizji cząstek. Będąc najbardziej zaawansowaną maszyną służącą do eksperymentów nad cząsteczkami umożliwia odkrycia w zupełnie nowych dziedzinach fizyki, jednak jako pionierski projekt też zmaga się z problemami. Działa od 2008 roku, kiedy niedługo po uruchomieniu miała miejsce awaria, w wyniku której nastąpił wyciek łącznie 6 ton płynnego helu używanego do chłodzenia i uszkodzenie kilkudziesięciu magnesów używanych do przyspieszania. Naprawa trwała 14 miesięcy i w 2009 roku CERN uruchomił Wielki Zderzacz Ponownie. W 2010 osiągnął rekord przyspieszenia 3,5 TeV na wiązkę, a w 2012 zespół naukowców CERN ogłosił odkrycie bozonu Higgsa. Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki w 2013 roku została zdobyta właśnie przez odkrywców nowej cząsteczki; François Englerta oraz Petera W. Higgsa. LHC często pojawia się w mediach, ze względu na skalę przedsięwzięcia i niedawne odkrycie cząstki Higgsa, a sami dziennikarze naukowi nawet czasem lubią o nim rapować.
Zródła: CERN, Youtube
